Ukryte problemy sportowców długodystansowych

Intensywny trening oraz starty w wymagających zawodach niosą ze sobą ogromne wyzwania dla przewodu pokarmowego. Sportowcy najczęściej uskarżają się na bóle brzucha, wzdęcia, niestrawności czy nawet krwawienie dojelitowe. Dolegliwości te mogą ograniczać wydolność, spowalniać regenerację i wpływać na samopoczucie.

Częstotliwość występowania wymienionych dolegliwości wśród sportowców długodystansowych jest bardzo wysoka – sięgająca nawet 54% rywalizujących ze sobą biegaczy. Do zaburzeń wzbudzających szczególny niepokój zaliczamy krwawienie dojelitowe. Według danych literaturowych występowanie tej dolegliwości obejmuje 8-23% maratończyków i aż 85% ultramaratończyków (Halvorsen et al., 1986). Oczywiste jest, że sukcesywna utrata krwi jest potencjalnym czynnikiem do wystąpienia anemii.  

Istnieje kilka potencjalnych przyczyn krwawienia jelitowego u sportowców. Najczęściej wymienia się tarcie jelit o siebie nawzajem w następstwie aktywności fizycznej lub wpływ przesuwającego się wewnątrz nich bogatego w błonnik pokarmu. Do pozostałych potencjalnych czynników erozji jelit zalicza się: zaburzenia przepływu krwi, podwyższone ciśnienie wewnątrzbrzuszne, podatność na uszkodzenia ścian jelitowych z powodu chorób układu pokarmowego.

Przeciwdziałaj

Aby zmniejszyć ryzyko dolegliwości jelitowych oraz urazów jego delikatnych struktur, należy przedstartowo stosować dietę ubogą w błonnik oraz unikać produktów drażniących układ pokarmowy. Przykładowo – zamieniamy owsiankę na ryżankę, pieczywo pełnoziarniste na białe (a nawet tostowe), produkty stałe na żele itp. Dietetycy sportowi często przywołują dietę FODMAP, która wyklucza najbardziej znane produkty podwyższonego ryzyka dolegliwości jelit.

Ciekawe właściwości glutaminy

Postępowanie po ukończonym biegu powinno skupiać się na odżywczej diecie oraz suplementacji wspomagającej regenerację nabłonka jelitowego celem przywrócenia prawidłowej pracy układowi pokarmowemu. Dodatkowym aspektem powinno być wsparciu układu odpornościowego. Suplementem diety, który może pomóc osiągnąć wymienione cele jest glutamina.

W trakcie wymagającego wysiłku fizycznego może dochodzić do zakłócenie funkcji bariery jelitowej, która  odgrywa kluczową rolę w patogenezie wielu chorób żołądkowo-jelitowych. Za ową integralność odpowiadają wyspecjalizowane kompleksy zwane połączeniami ścisłymi  (ang. tight junction). W utrzymaniu owej integralności bardzo istotną rolę pełni wspomiana wcześniej glutamina. Co więcej aminokwas ten dostarcza paliwa do metabolizmu błon jelitowych, reguluje proliferację komórek oraz ich naprawę (Rao & Samak, 2012). Pomimo iż aminokwas ten nie należy do związków egzogennych, gdyż naturalnie wytwarza go ludzki organizm, to istnieją sytuacje gdy jego zużycie przekracza możliwości jego produkcji. Jak łatwo się domyślić sytuacjami takimi jest stan kataboliczny oraz choroby jelit. W tym kontekście uznaje się glutaminę za związek wyjątkowo odżywczy. Co więcej, glutamina pełni istotną funkcję w pracy układu immunologicznego będąc paliwem dla białych krwinek a jej suplementacja w okresie potrenigowym lub postartowym może istotnie wpłynąć na zmniejszenie ryzyka wystąpienia infekcji (Castell & Newsholme, 1997).

Podsumowanie

Problemy jelitowe występują dość powszechnie u sportowców długodystansowych. Wiele z nich budzi niepokój, gdyż poprzez długofalowe działanie może wpływać na zdrowie sportowca. W celu zapobieżenia tym dolegliwościom, zaleca się odpowiednie dostosowanie diety do okresu przygotowawczego/przedstartowego. Wprowadzenie suplementacji glutaminy, w celu wsparcia regeneracji nabłonka jelitowego oraz układu odpornościowego, może przynieść dodatkowe korzyści. 

Bibliografia

Castell, L. M., & Newsholme, E. A. (1997). The effects of oral glutamine supplementation on athletes after prolonged, exhaustive exercise. Nutrition, 13(7–8), 738–742. https://doi.org/10.1016/s0899-9007(97)83036-5

Halvorsen, F. A., Lyng, J., & Ritland, S. (1986). Gastrointestinal bleeding in marathon runners. Scandinavian Journal of Gastroenterology, 21(4), 493–497. https://doi.org/10.3109/00365528609015168

Rao, R. K., & Samak, G. (2012). Role of Glutamine in Protection of Intestinal Epithelial Tight Junctions. Journal of Epithelial Biology & Pharmacology, 5(Suppl 1-M7), 47. https://doi.org/10.2174/1875044301205010047